Kim için: Gökçeadalılar
Kiminle: UNDP Türkiye Hızlandırma Laboratuvarı, Gökçeada Belediyesi ve Marmara Belediyeler Birliği
Ne zaman: 2021
UNDP Türkiye Hızlandırma Laboratuvarı, Marmara Belediyeler Birliği ve Gökçeada Belediyesi işbirliği ile yürütülen Mekanda Katılımcı Yöntemlerle Kamusal Alan Tasarımı Projesi kapsamında Gökçeada’da 2021’in başından itibaren adalılarla yapılan görüşmeler ve atölyeler sonucunda Meslek Yüksekokulu yanındaki çamlık alanın düzenlenmesine dair fikirler geliştirilmekteydi. Herkes İçin Mimarlık olarak biz de bu projenin son aşaması olan ‘Açık Alan Gökçeada’ uygulamasına yönelik çalışmalara Temmuz-Eylül ayları arasında dahil olduk.
Projeye dahil oluşumuz UNDP Türkiye Hızlandırma Laboratuvarı’nın Japonya’dan Sotonoba ekibinin fikir projesinin uygulamaya yönelik çizilmesine ve uygulama sürecinin koordine edilmesine yönelik Temmuz ayında yaptığı davet ile gerçekleşti. Sotonoba ‘place making’ üzerine çalışan bir ekip ve bu alan için “Rotunda” ismini verdikleri ve Gökçeadalıların farklı faaliyetler için kullanabileceği bir yapı ve yapı çevresinde alan düzenlemeleri önermişlerdi. Ekibin önerisindeki yapı, kitaplık birimlerinin iki tarafta yarım çember şeklinde yanyana dizilmesi ve bunların üstünde tekstil bir örtü gerilmesini öngörüyordu. Ancak ekip bu önerinin yereldeki şartlar uyarınca geliştirilebileceğini de belirtmişti. Biz de Sotonoba’nın bu esnek adaptasyon fikrinden yola çıkarak UNDP Türkiye ve Gökçeada Belediyesi’nden mimar, usta ve yapı sorumluları ile çevrimiçi görüşmelere başladık. Adalıların beklentileri, yerel iklim koşullarında öne çıkan rüzgara karşı önlemler, kış aylarında kullanılabilecek bir yapı olarak geliştirilmesi, bütçe ve takvim, yereldeki malzeme ve inşaa imkanları uyarınca projeyi yeniden ele aldık. Ancak uzaktan yürüttüğümüz bu çalışmayı sağlıklı bir şekilde sonuçlandırmak için sahayı görmemiz gerektiğini belirterek 14-20 Ağustos 2021 tarihlerinde Gökçeada’ya ilk ziyaretimizi yaptık.
İlk Gökçeada ziyaretimizde projenin uygulanacağı sahayı görmenin yanı sıra, belediyedeki proje sorumlularının yanı sıra belediye başkanı ile toplantılar, projenin teknik detayları için ada ve ada dışından mühendislerle fikir alışverişleri, adada başından itibaren projeyi yürüten ve dahil olan gönüllüler ile görüşmeler yaptık. Ayrıca Rotunda’nın çevresinde yer alacak oyun ve oturma elemanlarında kullanılabilecek malzemeler için belediye ve adadaki inşaat ve yapı firmalarının atık malzeme depolarına ziyaretler gerçekleştirdik. Rotunda’nın temel betonunun dökülmesi, atık malzemelerin alana getirilmeye başlanması ve yer tespitlerinin yapılması ile bir ay sonra devam edecek kapsamlı peyzaj uygulama işlerinin başlatılması da bu ziyaretimiz sırasında gerçekleşti. Rotunda için son detay çizimlerini tamamlamak ve gerekli malzeme sipariş listelerini hazırlamak üzere adadan ayrıldık.
16-27 Eylül tarihlerindeki ikinci ziyaretimizin ilk günlerinde bir yandan adadaki inşaatlardan atık ve çıkma malzemeler toplamaya devam ederken, bir yandan da gönüllülerin katılımı ile gerçekleştireceğimiz 1 haftalık uygulama atölyesi için sahayı hazırladık. Katılım çağrıları yaptık ve adalılara ulaşmak üzere çeşitli ziyaretlerde bulunduk. Bu süreçte topladığımız dubalar, ahşaplar, paletler, çitler, kaydıraklar, kırma taşlar, plastik palet bağlama çemberleri, beton bloklar, metal borular gibi çıkma malzemelerle Rotunda’yı merkez alan bir düzenleme içerisinde oturma ve oyun grupları oluşturduk. Bu grupların, atık malzemelerin ilerleyen zamanlarda da olası dönüşümleri için örnekler olmasını amaçladık. Sipariş edilen ahşapların adaya ulaşması ile de Rotunda için ustalar ile belediyenin atölyesinde kesim ve sahada montaj işlemlerini başlattık. Rotunda’nın yapım işleri için atölyeden sonra belediye ekibi ile irtibatta kaldık ve süreç yıl sonunda tamamlandı. Atölye takviminin son günlerinde, süreçte katılımı yürüten ekip, açık çağrı yaparak bir tartışma çemberi kurdu. Çemberde, alanın geleceği üzerine tartışmalar yapıldı. Çemberin son gününde tartışmalar devam ederken, çocukların katıldığı boyama ve reçel yapma atölyeleri de gerçekleşti. Biz de kaldığımız süre boyunca adadaki okullar, dernekler, inisiyatifler, gönüllüler ile görüşerek alanın geleceğini kurgulama tartışmalarına dahil olduk. Bu iki ziyaretimizi henüz hafiflememiş pandemi koşulları ve kontenjan kısıtı nedeniyle dernek üyelerimiz ve üyelik sürecinde olan kişilerin dahil olduğu küçük ekipler ile gerçekleştirdik. Rotunda ve çevresi için tamamlanan çalışmalar sonucunda 2022 yılından itibaren alan belediye tarafından çeşitli faaliyetler için kullanılmaya başlandı.
Bu projeye bizi davet eden UNDP Türkiye Hızlandırma Laboratuvarı’na, adaya ziyaretlerimizde konaklama ve yiyecek ihtiyaçlarımıza destek olan Gökçeada Belediyesi’ne ve çalışanlarına, sürecin yürütücülerinden Mukadder Usanmaz ve Burcu İlhan’a, adada tanışıp hem alanın geleceğini konuştuğumuz hem de misafirliklerimizde bizi en iyi şekilde ağırlayan Hasan Hüseyin Kara, Hava ve Ökkeş Altay, Ayşe ve Çetin Sevim’e teşekkür ederiz.
Proje sürecinin fotoğraf albümüne buradan ulaşabilirsiniz.
Proje katılımcıları: Ahmet Berk Hot, Elif Tan, Emre Gündoğdu, Ercan Mutlu, Feyza Çınar, Görkem Geyik, Kubilay Ercelep, Merve Gül Özokcu, Selçuk Sarp Özgen, Serap Kaçmaz, Setenay Kamazoğlu, Tarık Emir Kartal, Tayfun Parlak, Utku Kan
