Kim için: Kadıköylüler, kentliler, Kanarya Adaları El Risco mahallesi sakinleri
Kiminle: Tasarım Atölyesi Kadıköy, Hablar en Arte, -trak, Onaranlar Kulubü, Todo Por La Praxis, Pico Colectivo, mahalleliler, gönüllüler
Ne zaman: 2017
Blog: https://tandembogada.tumblr.com
2017 Tandem Turkey ortakları, Tasarım Atölyesi Kadıköy ve Madrid merkezli sanat kolektifi Hablar en Arte iş birliğinde gerçekleştirilen RE_Lab programı, ‘Boğada’ projesiyle son buldu.
RE_Lab Programı’nın ilk ayağı, Türkiye’den Herkes İçin Mimarlık, -trak Mimarlık ve Onaranlar Kulübü’yle İspanya’dan Todo Por La Praxis mimarlık kolektifinin katılmasıyla Mayıs ayında İstanbul’da gerçekleşti. Kolektiflerin tanışıp çalışma disiplinlerini birbirine aktardığı buluşma sonrasında proje alanı seçimi yapıldı. Kadıköy’ün çeşitli mahalleleri incelenerek yapılan saha gezileri sonrası Boğa Meydanı’nın yanındaki alanda çalışma kararı alındı. Surp Levon Ermeni Katolik Kilisesi yanında kalan, büyük dut ağacını çevreleyen, semtin önemli buluşma noktalarından biri olan bu kamusal alan üzerine analizler yapılmaya başlandı. Gönüllü katılımcıların büyük yardımları sonucu yaz boyunca alanın ihtiyaçlarını ve kullanımını anlamaya yönelik çeşitli röportajlar, gözlemler, analiz çalışmaları yapıldı, süreç takibini kolaylaştırmak amaçlı bir tumblr hesabı oluşturuldu.
Programın ikinci ayağı olaraksa, Todo Por La Praxis’in davetiyle Herkes İçin Mimarlık’tan Dilara Kara ve aynı zamanda dernek üyesi de olan –trak Mimarlık’tan Bihter Çelik 13-24 Temmuz tarihlerinde Kanarya Adaları’nda gerçekleştirilen Arquitectos Collectivas X (X. Kolektif Mimarlar Buluşması)’na katıldı. El Risco adlı mahallenin iyileştirilmesi üzerine gerçekleştirilen çalışmada, mahallenin atıl alanları yeniden düşünüldü. Bu bağlamda üç ana proje katılımcı bir süreçle, mahallelinin büyük desteği ve kolektiflerin iş birliğiyle yapıldı. Atıl kalmış toprak alanın peyzajının düzenlenip bahçeye dönüştürüldüğü bir çalışma, mahallenin sorunlarının anlatıldığı büyük ölçekli bir mural art çalışması ve spor alanı tasarımı projeleri uygulandı.
Herkes İçin Mimarlık, -trak Mimarlık, Todo Por La Praxis ve Pico Colectivo’nun yer aldığı, bire birde üretim anlayışıyla, dışarıdan herhangi bir iş gücü desteği alınmaksızın, El Risco Gymnasium Projesi gerçekleştirildi. Mahallenin çocuklarının top oynadıkları atıl alanda çocukların ve gençlerin zaman geçirebilecekleri, spor yapabilecekleri, yaşlılarınsa dinlenebilecekleri bir mekân kurgulandı. Tasarım kararları kullanıcılara (mahalleliler) oturma alanı ister misiniz, burada çocukların vakit geçirmesi sorun oluşturur mu, bitkilendirme yapsak sulayabilir misiniz vb. sorular yöneltilerek ve her aşamada onlara danışılarak alındı. Tasarım sürecine inşa süresince de devam edildi, proje dokümantasyonları (teknik çizim, model vb.) da aynı şekilde süreç boyunca yenilendi. Metal kutu profiller ve az miktarda ahşap malzeme yardımıyla gerçekleştirilen projenin uygulama süreci boyunca katılımcılara metal-ahşap kesimi, taşlama ve lehim teknikleriyle ilgili bilgiler de verildi. Proje alanına ulaşımı sağlayan merdivenler onarıldı ve boyandı. Kolektiflerden gelen katılımcılar dışında çalışmayı fark eden mahalleliler de gönüllü olarak çalışarak projeye katkıda bulundular.
Arquitectos Collectivas X’un gerçekleştirildiği süreç boyunca proje tasarım ve uygulamalarının yanı sıra 60’a yakın kolektif kendi çalışmalarını anlatan sunumlar gerçekleştirdi.
RE_Lab’in son ayağı olan İstanbul’daki uygulama projesiyse ‘Boğada’ adıyla Kadıköy Altıyol’daki dut ağacının bulunduğu bekleme/oturma alanının iyileştirilmesi hedefiyle gerçekleştirildi. Mayıs ayında başlanılan analiz çalışmalarının sonucunda ortaya çıkan veriler doğrultusunda, gün içinde yoğun olarak kullanılan alandaki oturma birimlerinin yetersizliği ve kullanışsızlığına yönelik bir çözüm arayışına gidilmesi kararlaştırıldı. ‘Boğada’ projesi Eylül ayı başında yapılan açık çağrı sonrasında 9- 15 Eylül tarihleri arasında projeye katılan gönüllülerle birlikte; Herkes İçin Mimarlık, Todo por la Praxis, -trak Mimarlık ve Onaranlar Kulubü’nün yürütücülüğünde yapıldı. Katılımcılara uygulama öncesi Kadıköy Belediyesi’nin atölyelerinde kaynak, taşlama, demir ve ahşap kesimi eğitimi verildi. Sonrasında yine bu atölyelerde katılımcılarla beraber dışarıdan iş gücü yardımı olmaksızın kent mobilyaları üretildi. Metal kutu profiller ve ahşap kullanılarak tasarlanan ilk prototip süreç içinde bir gün boyunca meydanda denendi ve kullanıcıların tepkisi gözlemlendi. Kullanıcıların olumlu yorumları sonrası ilk prototip esas alınarak çeşitli varyasyonlar geliştirildi. 15 Eylül’de üretilen kent mobilyaları alana yerleştirilip alanın peyzaj düzenlemeleri yapılarak, yenilenen mekân kullanıma açıldı.
Süreç boyunca Boğada projesine katkıda bulunanlar:
Adnan Oğuzhan, Alper Atmaca, Aytekin Gezici, Batur Seçilmiş, Batuhan Esirger, Begüm Sarışın, Berke Özkay Özkök, Bihter Çelik, Büşra Begen, Diego Peris, Dilara Kara, Doğukan Güngör, Elif Çetin, Eylül Şenses, Flavia Introzzi, Hasan Kesen, Inez Piso, Jon Garbizu, Liana Kuyumcuyan, Mert Yaman, Miguel Valle, Mutlu Güngör, Nihan Bulsun, Onur Atay, Özge Uzunyayla, Pınar Gamsız, Rengin Aytan, Sezin Karcan Kaya, Sorgun Akkor, Stevenson Pina, Ufuk Emin Akengin, Ulaş Olkun
-trak Mimarlık, Anadolu Kültür, Herkes İçin Mimarlık, Kadıköy Belediyesi, Onaranlar Kulübü, Tasarım Atölyesi Kadıköy, Todo Por La Praxis, Hablar en Arte, Tandem Türkiye
Fotoğraflar ve Video: Pico Collectivo ve Batu Tezyüksel
