Kim için: Ketenci İlkokulu öğrencileri ve köylüler
Kiminle: Erzurum Atatürk Üniversitesi Mimarlık Bölümü, üniversite öğrencileri
Ne zaman: 2019
Nisan – Ağustos 2019 tarihleri arasında Erzurum Hınıs ilçesi Ketenci köyü ilkokulu için Erzurum Atatürk Üniversitesi Mimarlık Bölümü ile birlikte projeler tasarlayıp uygulamalar gerçekleştirdik. Geçtiğimiz yıl Güllü köyündeki çalışmalarımız sırasında tanıştığımız öğretmen Eda Ülker’in aracılığı ile ulaştığımız Ketenci’de, okulun ihtiyaçlarının yanı sıra tüm köyü gözeten ölçekte projeler de tasarlanırken, okul ve bahçesinde gerçekleştirdiğimiz uygulamalar sadece okul öğrencileri için değil, tüm köy halkının kullanımına yönelik düşünüldü.
Ketenci için çalışmalara Erzurum Atatürk Üniversitesi Mimarlık Bölümü ve bölümün mimarlık 1. sınıf öğrencileri ile 9 Nisan’da yaptığımız keşif gezisi ile başlamıştık. Okulu ve köyü görme, belgeleme, okulun rölövesini alma, okul öğrencileri ile, muhtarla ve köylülerle görüşme gibi faaliyetlerin yapıldığı bu keşfin ardından üniversiteye dönüp sıcağı sıcağına ilk gözlemleri ve fikirleri tartışarak tasarım sürecine başladık. Seksene yakın öğrencinin gruplar halinde dönem sonuna kadar çalıştığı projelerde yoğun bir biçimde yapılan analiz çalışmalarından sonra, okulun iç mekanı için kütüphane ve çok amaçlı kullanım birimleri, okul bahçesi için oyun ve spor faaliyetlerine ve köyün ortak kullanımına yönelik üniteler, atıl lojman binasının gençlerin ve kadınların kullanımına yönelik dönüştürülmesi ve köy içerisinde yine kadınların üretim ve eğitim amaçlı kullanabileceği yeni yapı önerileri geliştirildi. Bu projeler arasından iç mekana yönelik mobilya ölçeğinde olanları tartışıp detaylandırarak, 20-22 Haziran tarihlerinde 42. Yapı Fuarı – Turkeybuild İstanbul’da gerçekleşen “Yapı Unplugged 02” atölyesinde ürettik ve Ketenciye gönderdik. Bu atölyenin devamında Ketenci’de gerçekleşecek uygulama atölyesi için organizasyon hazırlıklarına devam ettik.
Ketenci’deki uygulama çalışmaları 24-31 Ağustos tarihlerinde gerçekleşti. Uygulama atölyesi için yaptığımız açık çağrıya başvuran 174 öğrenci ve mezun arasından kapasite dolayısı ile 10 mimarlık öğrencisini ve 1 iç mimarı atölyeye dahil edebildik. Ayrıca 5 dernek üyemiz de çalışmada yer aldı. Atölye katılımcıları ile 23 Ağustos’ta Erzurum merkezde buluşup birlikte köye geçtik. Köy içerisinde 4 eve dağılıp yerleştik ve ertesi sabah bilgilendirme ve tanışma toplantısının ardından hızlı bir şekilde çalışmalara başladık. Kütüphane ve oturma birimlerini yerleştireceğimiz kullanılmayan sınıf, tribünün yerleşeceği arka bahçedeki top sahasının köşesi, lojman ve okul binası arasında kalan küçük saha ve öğretmen odası olacak küçük oda çalışma noktalarımız oldu.
Kullanılmayan sınıftaki çalışmalara içeri yığılmış durumda bulunan malzemeleri dışarı çıkartarak başladık. Soba borusu etrafında ve bacanın altında oluşan bozulma için duvarın sıvasını sökmeye başlarken tüm sıvanın dökülme eğilimi göstermesi yüzünden, kuzey yönündeki penceresi olmayan bu duvarın hatıla kadar olan kısmını taş görünümünde bırakıp, hatıla bir ahşap bordür çaktıktan sonra üst kısmının sıvasını yenilemeye karar verdik. Bu duvarda sırasıyla sıva sökümü, tamir harcı uygulaması, beyaz çimento ile derz çekimi, hatıl üstü bölümün sıvanması, boyama ve bordür montajı işlemlerini gerçekleştirdik. Sınıfın geri kalan kısmında da mevcut boyayı kazıdık ve gereken kaba sıva tamiratlarının ardından bütün duvarlara alçı sıva uyguladık. Alçının kurumasının ardından beyaza boyadığımız sınıfta daha sonra fuardan gelen mobilyaların montaj ve sabitleme işlemlerini gerçekleştirdik. Montajlardan sonra oturma birimlerinin üstündeki duvar yüzeylerine çocuk figürleri çizerek boyadık. Bu sınıf için ayrıca yine fuardan gelen ve Erzurum’daki bir mobilyacıdan tedarik ettiğimiz çıkma ahşap malzemelerden bir masa ve iki adet duvar rafı ürettik.
Okul içerisinde çalıştığımız diğer bölüm olan küçük oda, mevcutta içine az girilen bir depo odası olarak kullanılmaktaydı. Okul öğretmeninin bağımsız bir oda talebini de göz önünde bulundurarak bu odadaki depolama birimlerini tekrar düzenleyip, öğretmenin kullanımı için masa ve raflar ürettik. Bu üretimler de yine çıkma ahşap malzemeler ile yapıldı.
Lojman binasının arkasında kalan ve muhtarlık tarafından top sahası olarak düzleştirilen alanda düşünülen tribün için öncelikle yerleşim kararı aldık. Bu karara göre tribünü alanın kuzeybatı köşesinde, üst kota ve sokak aydınlatmasına yakın biçimde konumlandırdık. Alanda hem sahayı temizlemek, hem de tribün inşaatında kullanmak amaçlı taş temizliği gerçekleştirdik. Tribün, üç yönde birbirini takip eden ama farklı açılara yönlenen, 4 ayrı kütleden oluşacak şekilde biçimlendi. Bu kütlelerin oturma yükseklikleri ve genişlikleri de birbirinden farklılaştı. Tribünün biçimlenişinde önceden üretilen tasarımların haricinde, bileşen ve eğim açısından mevcut zemin koşulları da etkili oldu. Bu koşullar ön kısmında yerinden kaldırılamayan kayaların arasında bir taş duvar setin inşa edilmesini sağladı. Tribünde önce uzun kanatların kalıbını ve beton dökümünü birer gün arayla gerçekleştirip, devamında kısa kanatların kalıp ve beton döküm işlemini aynı gün içerisinde gerçekleştirdik. Kalıpların sökülmesinden sonra setlerin aralarını ve çevresini sahadan topladığımız küçük taşlarla doldurup üzerine kum serdik. Üst kısımda yer alan bu tribünün haricinde yine Erzurum Atatürk Üniversitesi mimarlık 1. sınıf öğrencilerinin projelerinde düşünülen lojman ve okul arasındaki küçük oyun alanındaki tribün için, arazi kotundan ve yakındaki büyük taşlardan yararlanarak yukarı doğru kısalan taş duvar setlerinden oluşan üç kotlu bir tribün daha inşa ettik.
Ketenci’deki çalışmalarımızın her aşamasına köylüler de yer aldılar. Emek paylaşımlarının yanı sıra, malzeme ve ustalık bilgisini paylaşanlar da oldu. Köyde kaldığımız evlerde ve bazı yemekler için kullandığımız cemevinde de her zaman çok sıcak bir şekilde ağırlandık. Sürecin başından beri okulun köy yaşamı için önemini vurgulayan, öğrenci sayısı kapanması ihtimalini doğuracak on rakamına çok yakın olsa da kapanmaması için her mücadeleyi veren ve bu süreci birlikte yürüttüğümüz başta muhtar olmak üzere tüm Ketencililere, projeye vesile olan öğretmen Eda Ülker’e, uyumlu ve verimli bir ortaklık yürüttüğümüz Erzurum Atatürk Üniversitesi Mimarlık Bölümü’ne, desteklerinden dolayı Hınıs Kaymakamlığı, Erzurum İl ve Hınıs İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri, Yapı Fuarı – Turkeybuild İstanbul, Arkitera ve Erzurum Ofis Mobilya’ya teşekkür ederiz. Atölyeye başvuru yapanlar da dahil olmak üzere, bir yanda yoğun bir biçimde emeklerini paylaşırken, bir yandan da keyifli bir atölye ortamı oluşmasını sağlayan tüm katılımcılara da sonsuz teşekkür ederiz.
Projenin fotoğraf albümüne buradan ulaşabilirsiniz.
Proje katılımcıları:
Ayyıldız Beceren, Didem Öztürk, Eda Ülker, Elif Tan, Emirhan Albayrak, Emrah Güllüoğlu, Emre Gündoğdu, Esra Ergün, Eylem İpci, Gizem Nur Büyükkara, Habip Yılmaz, Hasan Murat Çetin, Melike Keleşoğlu, Muhammed Kaşıkçı, Neslihan Demircan, Öznur Kahraman, Tuncer Çağrı Çakmur, Utku Karakaya, Zilan Kuranlıoğlu, Erzurum Atatürk Üniversitesi 1. sınıf öğrencileri ve Ketenci halkı
