Herkes İçin Mimarlık’ın “Görünmez” temalı 5. yıl etkinlikleri kapsamında buluşmaların ardından, “Kent Artığı” isimli bir atölye serisine başladık. Çeşitli planlama ve tasarım kararları, geçici ya da kalıcı müdahaleler, terk edilme ve benzeri nedenler dolayısıyla kullanılmayan, artan, geriye kalan, ulaşılamayan kentsel parçalarını, boşlukları belgelemeye ve onlar üzerine fikir üretmeye çağıran atölyelerin ilki için 10-11 Mart 2017 tarihlerinde Adana’daydık. Mimarlık öğrencileri ve mezunların katıldığı atölye, Çukurova Üniversitesi Yapı ve Tasarım Kulübü’nün ev sahipliğinde, Okan Üniversitesi Brokoli Toplululuğu’nun katılımı ile gerçekleşti.
20 kişinin katıldığı atölyeye, Yapı ve Tasarım Kulübü’nün Mimarlık Fakültesi içindeki mekanında, kent kavramını anlamak için, “Kenti kent yapan nelerdir?” başlıklı bir tartışmayla başladık. Kent ve kır ayrımını sorgulayarak başlayan konuşma; üretim, iletişim, demografik yapı, ekonomik ilişkiler, mülkiyet, yönetim, ulaşım, eğitim ve sosyal hayat konuları hakkında; fabrika, gecekondu, çarşı, alışveriş merkezleri, belediye, kentsel dönüşüm, çöp, toplu taşıma aksı, göçmenlik, cinsiyet, üniversite ve öğrenci üzerinden örneklerle devam etti. Şehir merkezindeki fabrikaların kapanıp yerlerine alışveriş merkezlerinin açılması, dezavantajlı mahalleler ile bitişik yapılan yeni lüks inşaat projeleri, Suriyeli mültecilerin kent merkezine yerleşmesiyle mahallelerde yaşanan değişimler, kent merkezindeki arkeolojik kazı alanları çevreleyen yerleşimlerin yerinden edilme problemleri, metro ağının kentin önemli noktalarından geçmemesi, Adana özelinde öne çıkan maddeler oldu. Tartışmaların akabinde, kent içinde çalışılabilecek noktalar; Küçük Saat Meydanı, Tepebağ, Optimum & Yüreğir, Setüstü, Seyhan Nehri/Dilberler Sekisi, Galeria, Koca Vezir İşhanı/Mahallesi, Bit Pazarı, metro aksı, yaşanılan sokak, olay yeri vb. olarak belirlendi. Bu ve benzer başka yerlerdeki artık durumların belgelenmesi üzerine Benjamin’in flâneur kavramı, fotoğrafın ilk dönemlerinde Nadar’ın portre çekimin dışına çıkıp kanalizasyonları fotoğraflaması, Walkman’in keşfinin şehir sesinden koparak gezme imkanı vermesi gibi yöntemleri ve sabit video çekimi, sıralı ya da panoramik fotoğraf çekimi, eskiz çizimi, ses kaydı gibi teknikleri konuşarak ilk günkü atölye çalışmamızı sonlandırdık. Atölyenin ardından, üniversitede Herkes İçin Mimarlık Derneği’ni anlatan bir sunum da gerçekleştirdik.
İkinci güne aynı yerde buluşup katılımcıların kent içinde kaydettikleri fotoğraf, video ve sesleri konuşarak başladık. Grup ve bireysel olarak alınan kayıtlarda öne çıkan konuların belgeleme ve üzerine fikir geliştirme açısından nasıl işlenebileceğini birlikte değerlendirdik. Metro aksının yeniden belirlenmesi için katılımcı bir oyun, artık kentsel mobilya olarak telefon kulübeleri, araba yoluna dönüşen bisiklet yolları, sulama kanallarını kullanıma açacak düzenlemeler, kullanışsız metro durakları, parklar, arkeolojik kazı alanı, uyumsuz bina cepheleri, kullanılmayan daireler ve bozuk kentsel altyapı üzerine yapılan üretimleri fiziksel bir fanzinde bir araya getirme kararı aldık. Devam edilen çalışmaları gün sonunda bir arada tekrar değerlendirdikten sonra, sayfaları birbirlerine ekleyerek fanzini oluşturduk. Bu üretimlerin verilerini, diğer kentlerde yapılacak çalışmaların da ekleneceği bir harita üzerine kaydederek atölyeyi tamamladık.
Adana ve diğer Kent Artığı atölyelerinin fotoğraflarına buradan, oluşturduğumuz fanzine buradan ulaşabilirsiniz.
Kent Artığı haritasını da buradan inceleyebilirsiniz.
Serinin ilk etabına verimli bir başlangıç yapmamızı sağlayan Çukurova Üniversitesi Yapı ve Tasarım Kulübü ile Okan Üniversitesi Brokoli Topluluğu’na ve Adana’da bizi sıcak bir şekilde ağırlayan Sabri Tunç ve Emrah Güllüoğlu’na çok teşekkür ederiz.
Atölye yürütücüleri:
Elif Tan, Emre Gündoğdu, Merve Gül Özokcu
Atölye Katılımcıları:
Ali Kerem Karacan, Aleyna Turan, Beliz Büşra Şahin, Bengi Aksu, Busenur Deniz, Büke Özer, Cihan Gencal, Çağrı Sarıkoyuncu, Ece Sultan Karacık, Emrah Güllüoğlu, Emre Çınar,Fırat Altundağ, Hilal Sakarya, Mohamed Darwish, Muhammed Aladağ, Muhlise Sezgin,Nadide Hiçyakmazer, Uğur Ziyanak, Türkan Aylin Yeşilay, Yusuf Deniz
